
ATAÚRO (TNH) - (18-20 Máiu). Iha loron ne’e, Sua Eselénsia Sekretáriu Estadu Péskas, akompañia hosi ekipa servisu Gabinete SEP no Diretores hosi Diresaun Jerál Péskas nian, halo viajen ba Nusa Ataúro. Viajen ne’e transporta ho ró Komando Unidade Polícia Marítima (UPM) nian. Durasaun viajen ne’e maizumenus minutu 40 (hat nolu). Viajen nebé lais no haksolok tebes, embora pasajeirus balu fuan-tali atu kotu. Tanba ró halai ho velosidadi makás.
Asuntu ServisuPreparasaun ba komemorasaun Loron Restaurasaun Independénsia Timor-Leste nian, kada tinan, Primeiru Ministru delega kada Membru Governu atu desloka ba munisípiu hotu hodi sai hanesan inspetor ba serimónia Isar Bandeira Nasionál ba komemora loron importanti ne’e. Relasiona ho eventu ne’e Sua Eselénsia Sekretáriu Estadu Péskas simu knar iha Ataúro. Aproveita okaziaun ne’e, Sua Eselénsia ho ekipa tékniku Diresaun Jerál Péskas nian desloka ba Ataúro loron rua antes, ho objetivu observa no soru-malu ho peskadores Ataurenses.
Soru-malu ho PeskadoresIha biban sorumotu ne’e, Administrador Munisípiu Ataúro nia Sekretáriu, Señor Lucio Araújo, afirma katak Governu nia apoiu atravéz Sua Eselénsia Sekretáriu Estadu Péskas benefisia tebtebes peskador sira. Alein ne’e kultivadores budu tasi sira mos senti satisfaz tanba sira nia rezultadu servisu hetan rendimentu diak iha merkadu internasionál (data esportasaun budu tasi, 2022). Nia mos realsa katak rendimentu budu tasi nian iha mudansa tanba komunidadi Ataúro liliu peskador sira kumpri duni lei tara-bandu nebé aplika ona. Aproveita biban ne’e, Señor Sekretáriu lori Eselénsia Administrador nia fatin fo agradese ba Sua Eselénsia Sekretáriu Estadu Péskas nia prezensa ba da’uluk wainhira Ataúro ofisializa ona nudar Munisípiu ida hanesan mos munisípiu sira seluk.
Nudar destradu tinan 6 (nen) iha Ataúro, Eselénsia Sekretáriu Estadu, Dr. Elídio de Araújo, senti orguilu bele simu knar hodi mai sai inspetor isar bandeira iha Loron Restaurasaun Independensia Timor-Leste nian ba dala 20 iha Ataúro. Liafuan ne’e hato wainhira halo sorumutu ho peskadores sira iha Salaun Merkadu Ataúro nian (18/05 lorkraik).
Iha tinan 2021, Governu Konstitusionál Da’VIII (GKVIII), liu hosi Sekretáriu Estadu Péskas, oferese ona béro Fiber Glass 4 (hat) no ekipamentu budu tasi nian ba komunidadi peskadores Ataurenses. Polítika ne’e GKVIII sei kontínua halo iha tinan ne’e hodi kapasita peskadores sira iha munisípiu hothotu inklui Ataúro, eseptu Aileu, Ermera no Oecusse, tenik Eselénsia Sekretáriu Estadu Péskas iha sorumutu ne’e.
Membru Governu ne’e mos realsa tan katak, tinan 2022 iha planu fiksu, Governu sei distribui tan béro 110 (atus ida sanolu) kompleta ho ninia ekipamentu hanesan Yamaha Motor ba peskador sira iha munisípiu hothotu eseptu munisípiu tolu nebé mensiona ona iha leten. Objetivu hosi projetu ne’e: Atu kapasita, meilora vida ekonomia peskadores no hasae produsaun ikan iha rai-laran.
Ba peskadores Ataurenses, Sua Eselénsia Sekretáriu Estadu Péskas informa katak Tasi Timor-Leste nia luan kobre pursentu 85 (15% rai-maran). Tanba vantajen ne’e, GKVIII planu ona (kmp. OJE 2022) atu sosa tan ró-ahi industriál rua, atu halo kapturasaun ikan iha teritóriu tasi Timor. Prosesu tenderizasaun ba ró-ahi rua ne’e lao namanas.
Se mak sei servisu iha ró-ahi rua ne’e? Konserteza timor-oan sira. Ne’e duni Membru Governu ne’e husu ba foin-sae Ataurenses atu prepara-an diak liu. Tanba servisu iha tasi-laran, hau fiar foin-sae Ataúro oan sira sei aguenta liu duke foin-sae sira nebé mai hosi munisípiu seluk. Maibé nudar foin-sae, imi hotu tenki prepara-an atu kompete, dehan Sua Eselénsia hodi motiva foin-sae peskadores Ataúro oan sira.
Antes taka sorumotu ne’e, Sua Eselénsia Sekretáriu Estadu Péskas dezafia peskador sira ho perguntas ne’e: “Nudar matiha-nain nebé esperiénsia iha tasi, Ataúro oan sira prontu fornese ikan ba programa Sexta Basica ka lae? Bainhira mak rezultadu servisu peskadores Timor oan nian bele domina Merkadu Nasionál?’’ Hatan ba perguntas sira ne’e, Eselénsia Sekretáriu Estadu Péskas, dala ida tan relembra no motiva Pekador Ataúor-oan sira: “Peskador Timor-oan sira, liu-liu imi hosi Ataúro, presiza servisu makás liu tan atu kompete iha Merkadu internasionál. Espesiál ba peskadores Ataúro-oan sira: Labele sai peskador sazonál (seasonal/musiman). Maibé tenki prepara no dezenvolve-an atu sai peskador profesionál. Só nuné mak imi bele kompete ho ema seluk.”
Rekomendasoens
1. Hasae tan kualidadi beró Fiber Glass produsaun rai-laran nian (sei mihis).
2. Pekadores no empregadores budu tasi tenki selu tasa kapturasaun ikan no rendimentu budu tasi nian ba kofre Estadu. Tempu Indonézia nian aplika ona.
3. Presiza iha ofísiu Péskas nian atu fasilita komunikasaun entre Estadu ho peskadores.
4. Governu presiza kontínua moderniza no kapasitasaun peskador tradisionál ho ekipamentu modernu.
5. Munisípiu Ataúro presiza iha sentru budu-tasi ida atu dezenvolve no kontrolu kualidadi esportasaun produtu budu-tasi.
6. Presiza sosializa lei péskas nian ba komunidadi peskadores iha teritóriu Timor-Leste laran tomak.
7. Presiza fo treinamentu ba peskadores iha área jestaun finanseira.
Informasaun ne’e, hau nota iha hau nia vizita primeiru ba Ataúro, wainhira akompañia Sekretáriu Estadu Pékas nia vizita servisu ba Nusa furak ne’e.
Comments
Post a Comment
Hosik hela komentariuiha ne'e